Σάββατο 24 Αυγούστου 2013

Ο εμφύλιος πόλεμος στο Τυχερό Έβρου (1946-1949)

"Οι χωριανοί μου (Τύχιο) χωρίστηκαν στα δύο, στους Δεξιούς και τους Αριστερούς και υπερείχαν οι Δεξιοί. Χτυπιόντουσαν στους δρόμους, δέρνονταν σαν τα άγρια θηρία μόνο και μόνο για ιδεολογικές διαφορές. Οι εθνικόφρονες δεξιοί καταλάμβαναν την πλατεία της εκκλησίας, όπου σήμερα βρίσκεται το κτίριο "Σπίτι του Παιδιού" και χόρευαν με γκάιντα, ενώ οι Αριστεροί κομουνιστές συγκεντρωνόταν στην κάτω πλατεία, όπου είναι το κέντρο σήμερα και χόρευαν με κλαρίνο αριστερού παίκτη" (Δημήτρης Καβανόζης, Το χωριό μου, Τυχερό/Αθήνα 2005, σ.109).

Μέσα σε μία παράγραφο, με έξοχο και γλαφυρό τρόπο, ο αείμνηστος Καβανόζης δίνει το κλίμα που επικρατούσε στο Τυχερό (Τύχιο τότε) κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. 
Αλληλοσκοτωμοί, προπηλακισμοί και ανήκουστες πράξεις συνέβησαν και στο χωριό μας. Πράξεις που για αρκετά χρόνια στοίχειωναν και διαιρούσαν το χωριό, κρατώντας άσβεστο ένα ιδεολογικό μίσος μεταξύ αδελφών, συγγενών και πρώην φίλων τους οποίους οι πολιτικές διαφορές χώρισαν για πάντα. 
Με το πέρασμα των χρόνων όμως και τη διαδοχή των γενεών τα πάθη αμβλύνθηκαν, τα μίση υποχώρησαν και άρχισε σιγά σιγά η μνήμη να παραχωρεί τη θέση της στη λήθη. Σήμερα βρισκόμαστε στο άλλο άκρο, όπου τα νέα παιδιά δεν γνωρίζουν τι έγινε τότε. Και δεν γνωρίζουν διότι οι γονείς τους δεν θέλησαν να περάσουν στη νέα γενιά όλα αυτά που συνέβησαν. Αυτή η αυτολογοκρισία σίγουρα συνέτεινε στο να μην υπάρχουν πλέον αυτές οι πληγές του παρελθόντος. 
Από την άλλη όμως, διέγραψε την πρόσφατη ιστορία του χωριού.

Θεωρώ πως και οι άσχημες στιγμές πρέπει να ανακαλούνται στη μνήμη, να ανασκαλεύονται και να έρχονται στην επιφάνεια. Αφ' ενός για να υπάρχει γνώση της ιστορίας μας. 
Αφ' ετέρου για να διδασκόμαστε όλοι πως σε έναν εμφύλιο πόλεμο δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι.
Οι ιδεολογικές διαφορές σε μία ευνομούμενη και συντεταγμένη πολιτεία δεν επιλύονται διά της βίας ή μέσω πολέμου. Ας μάθουμε να συνυπάρχουμε με το "διαφορετικό", με το "άλλο". Ας μάθουμε να συμβιώνουμε με διαφορετικές απόψεις και γνώμες. Ας μάθουμε να συνδιαλεγόμαστε, να ακούμε τους άλλους, να είμαστε νηφάλιοι και ευγενικοί. Κυρίως όμως να θυμόμαστε ότι ο φανατισμός, η ιδεολογική τύφλωση και ο ολοκληρωτισμός δεν παράγει δημοκρατία, αλλά οδηγεί σε ολοκαυτώματα. Η πρόσφατη ιστορία του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και η ναζιστική θηριωδία ήταν το αποκορύφωμα του ιδεολογικού φανατισμού. 

Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας γράφει: "Ενθύμιον Βίτσι". Με τον φίλον μου Τσιαβδάρην [ίσως Τσιαβδαρίδην] Κων/νον. Καζάκης Ιωάννης, 5-8-1949.
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδος (ΔΣΕ) έχει καταλάβει τα χωριά Λευκίμη, Προβατώνα, Φυλακτό, Λύρα και Θυμαριά και οι περισσότεροι  κάτοικοι των χωριών αυτών έχουν εγκατασταθεί στο Τύχιο. Κατά την επίθεση των ανταρτών στο Τύχιο στις 18.4.1948 υπήρξαν νεκροί ενώ κάηκαν δεκάδες σπίτια. Η νύχτα αυτή ήταν μία εικόνα κολάσεως με σφοδρές μάχες και απίστευτο μίσος.
Τα γεγόντα αυτά τα περιγράφει ο Καβανόζης στις σελίδες 119-123 του βιβλίου του. Η μονομέρεια του Καβανόζη και η οπτική του υπέρ της Δεξιάς δεν πρέπει να ξενίζει διότι όλες σχεδόν οι μαρτυρίες της εποχής διαπνέονται από αντίστοιχη ιδεολογική φόρτιση, ειδικά αν υπάρχουν και θύματα εντός της οικογενείας (είτε αφορά τη μία, είτε την άλλη πλευρά).

Ερευνώντας τον τύπο της εποχής του εμφυλίου στο ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, βρήκα μία ανταπόκριση σχετικά με την επίθεση των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ) στο Τύχιο στις 18.4.1948. Η ανταπόκριση είναι από τον ελεγχόμενο από τη Δεξιά τύπο και γι'αυτό υπάρχει η αντίστοιχη παρουσίαση των γεγονότων.
Πρόκειται για την εφημερίδα "Ελευθερία" (20.4.1948, σ.6).

Δείτε εδώ το δημοσίευμα (στη σελίδα 6), σε καλύτερη ανάλυση: http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=64&dc=20&db=4&da=1948

 Εδώ υπάρχει η ίδια ανταπόκριση από την εφημερίδα "Εμπρός" της 20.4.1948, στη σελίδα 6 (ο τίτλος του άρθρου είναι "ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΟΙ ΣΥΜΜΟΡΙΤΑΙ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ") και μπορείτε να το δείτε εδώ σε πολύ καλύτερη ανάλυση από αυτή της "Ελευθερίας": http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=108&dc=20&db=4&da=1948

Δημήτρης Δαλάτσης
Αθήνα, 24.8.2013

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου